Kıymetli kardeşlerim! İçinde bulunduğumuz mübarek Ramazan ayı olması ve dolayısıyla,İslam’ın şartlarından dördüncüsü olan zekat bahsini inşallah sizlere işlemeye çalışacağım.
İslam'ın en önemli emirlerinden olan zekat gerçekten üzerinde durulması gereken görevlerden birisidir.Zekâtın özelliği,Allah için toplum yararına yapılan bir ibadet çeşidi olmasıdır.
Allah’ın bazı kullarına maddi yönden zenginlikler lütfeder onları başkaları ile paylaşmaları farzdır ve onları mükellef kılar.
Zenginler mallarından 40%1 olan zekâtlarını muhtaçlara Allah rızası için tasadduk etmesidir.
Zekât: kişinin malını,ruhunu ve kalbini temizler.
Zekat vermek zengin kişiye farzdır sadaka gönül işidir herkes verebilir.
Zekât vermekle kimler sorumludur. kimlere zekât verileceği,zekâtın nasıl tespit edilmesi gerektiği konusu kur’anda açık ve nettir.
Zekat ibadeti Kur’anda 37 yerde namaz ile birlikte zikredilmiştir “Namazı dosdoğru kılın ve zekâtı verin. Kendiniz için önceden her ne iyilik yaparsanız, mükâfatını Allah’ın yanında bulacaksınız. Çünkü Allah, bütün yaptıklarınızı görmektedir. (Bakara, ayet 110.)
Hz. Peygamber (s.a.v.) efendimiz zekât vermeyi, İslam’ın beş temel esasından birisi olarak nitelendirmiştir.
Kur’an’da zekâtın namazla birlikte zikredilmesi zekâta verilen önemin büyüklüğünü göstermektedir.Mali bir ibadet olan zekât, Kitap, Sünnet ve İcma ile sabittir. Bir başka önemli husus da zekâtın sadece maddi bir hak olmayıp, aynı zamanda mümin olmanın şartlarından sayılan bir ibadet olduğu gerçeğidir. (Tevbe, 9/11.) Dolayısıyla etkenliği hem yasal ve hem de vicdani bir zorunluluğa dayanır. Bu yüzden modern anlamda sosyal güvenlik müesseselerinden daha etkilidir.
1-) Peki kimler Zekat ibadeti ile yükümlüdür.? Akıl baliğ olmuş, rüştüne ulaşmış her Müslümanın mal varlığı nisap miktarına ulaşınca zekât vermek zorundadır. Bir kameri yıl süresince nisap miktarından fazla mal varlığınız varsa bu mal varlığınızdan yüzde 2,5 zekât olarak ihtiyaç sahiplerine vermek zorundadır.
Kimler Zekat vermekle yükümlüdür.?
1-)Zekat verecek kişinin Müslüman ve hür olması
2-)Akıllı ve ergenlik çağına gelmiş olması
3-)Temel ihtiyaçları ve varsa borçları dışında nisap miktarı mala sahip olmasıdır.
Zekatta niyet şarttır,Zekat verilecek ürün, mal ve paraya kişi tam malik olunması ve malda tasarruf yetkisinin mutlaka bulunması gerekir.
Kimler zekat (sadaka) alabilirler.? Kimin zekât alabileceği Allah tarafından kur’an-ı Kerim tövbe 60’cı ayetinde belirlenmiştir.
“Sadakalar (zekâtlar), Allah’tan bir farz olarak ancak fakirlere,düşkünlere,zekat toplayanlara, kalpleri İslam'a ısındıralacak olanlara,köleler, borçlulara, Allah yolunda yolda kalmış olanlar içindir. Allah, hakkıyla bilendir, hüküm ve hikmet sahibidir.
Zekat miktarı nasıl hesap edilir.? Toplum için bağışladığımız zekâtının miktarını mal varlığımızın büyüklüğü belirler. Bu miktarı hesaplarken iki önemli nokta esas alınır:
Nisap miktarı 80.18 gram altın karşılığı mala sahip olmak gerekir. Hesaplama altının o günkü anlık değeri esas alınır.
Birde canlı hayvanların zekâtı vardır.Devenin nisabı 5 devede bir koyun,40 koyunda bir koyun,Sığırın nisabı da 30 sığırda bir yaşını gelmiş erkek dişi farket bir düve olarak tesbit edilmiştir. İslâm âlimleri ayrıca keçilerin koyun, mandaların da sığır nisab ve nisbetleri içinde zekâta tâbi olacakları hususunda görüş birliğindedir.
Zekâta tabi olan taşınır taşınmaz mallarımız nelerdir? Nakit para, yatırımlar, altın, gümüş ya da gayrimenkuller.hisse senetleri yatırım için alınan arsa (v.b) gibi şeyler bunlar zekata tabidirler.
Hangi mallar zekâta tabi değildir.?
Kendi oturduğunuz eviniz, arabanız, mobilyalarınız ya da ofisiniz bulunur. Borçlarınızı zekât miktarından düşebilirsiniz.Birde başkalarının elinde olan alacaklarınız vardır.bunların alma şansınız varsa zekâta dahil edilir,yoksa dahil edilmez.
Zekat ne zaman verilmelidir.?
Zekâtların verilmesi noktası üzerinde bir kameri ayın geçmesi gerekir
Bazı kardeşlerimiz geciktirmek suretiyle ben Ramazanda veririm gibi hesap yapanlara tavsiyem hemen vermeleri,ya ömür kifayet etmezse borçlu giderlerler.
Zekatı verenlere zekatın faydaları nelerdir.?
Her şeyin bir şükrü vardır. Şükür sadece, dille yapılan bir teşekkür değildir. Burda asıl şükür, fiili olarak yapılan şükürdür.Mesela, ilmin şükrü, bilgiyi başkalarıyla paylaşmaktır. Zamanın şükrü, zamanı iyi değerlendirmektir. Malın şükrü, kırkta birini ihtiyaç sahiplerine zekât olarak vermektir. Bu konu ile ilgili olarak Kur’an’da şöyle buyrulur: “Eğer siz şükrederseniz ben de size olan nimetimi artırırım.” (İbrahim, 14/7.) O hâlde, malın şükrü olan zekâtı hakkıyla verirsek, malımız artacak, bilgimizi karşılıksız bir şekilde toplumla paylaşırsak, cehalet azalacak ilmimiz çoğalacaktır.
Zekâtını veren bir Müslüman ruhen arındığı gibi, bu durum malının artmasına da vesile olur. Yani, zekât, beden ve ruh arasında dengeyi sağlar.Peygamberimiz bir hadislerinde: “Mallarınızı zekât ile koruyunuz; hastalıklarınızı sadaka ile tedavi ediniz, bela dalgalarını dua ve niyaz ile karşılayınız.”buyurmuşlardır.
Zekâtını hakkıyla veren bir kimse, iç huzuruna erer, mutlu olur. Yardım etmiş olma hazzı, içini ve dışını kaplar. Aynı zamanda yardım görenlerin saygı ve sevgisini görür. Böyle bir toplumsal yapıda barış ve birlik ruhu hayat bulur.Zekât vermek, fertleri eşyanın kulu-kölesi olmaktan korur.
Hiç kuşkusuz bunlar, sosyal güvenliğin sağlanması bakımından son derece hayati önem taşımaktadır.Hepinizi Müstecap olunan dualarda bizleri de unutmamanız kaydıyla hayırlı Ramazanlar, Hayırlı iftarlar…
İlahiyatçı yazar Hüseyin Deniz
