Seçim artık geride kaldı ve halkın derdi geçim. Gıda enflasyonu en yüksek ülkeler sıralamasında Türkiye, dünyada ilk 10 ülke arasında. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın yeni kabinesini 2 Haziran’da açıklaması bekleniyor. Tarım ve Orman Bakanlığı görevine kim gelirse gelsin önündeki ilk konulardan birisi hububat, bakliyat ve diğer bazı ürünlerde alım fiyatlarının açıklanması olacak.
Türkiye, çok önemli bir seçimi geride bıraktı. İlk turu 14 Mayıs’ta, ikinci turu 28 Mayıs’ta yapılan seçim sonucunda Recep Tayyip Erdoğan yüzde 52’nin üzerinde oy alarak Türkiye’nin 13. Cumhurbaşkanı seçildi. Millet İttifakı’nın adayı Kemal Kılıçdaroğlu ise yüzde 47,8 oy oranı ile yarışı tamamladı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, 28 Mayıs gece yarısı yaptığı balkon konuşmasında ekonomi konusunda önemli mesajlar verdi. Tarım konusunda ise, girdi fiyatlarının düşürüleceğini, üretici gelirlerinin artırılacağını, tüketici erişimini kolaylaştıran bir sistemi hayata geçireceklerini söyledi.
Seçim sürecinde tarım konusunda verilen sözler var. Bu sözlerin ne kadarının yerine getirileceği elbette yakından takip edilecek. Seçim artık geride kaldı ve halkın derdi geçim. Üreticinin de tüketicinin de en önemli derdi geçim olacak. Gıda enflasyonu en yüksek ülkeler sıralamasında Türkiye, dünyada ilk 10 ülke arasında.
Tarımda girdi fiyatlarındaki artış hızı yavaşlasa da, hala çok yüksek. Türkiye İstatistik Kurumu’nun geçen hafta açıkladığı Mart 2023 Tarımsal Girdi Fiyat Endeksi’ne göre yıllık artış yüzde 49,70 olurken 12 aylık ortalamaya göre yüzde 106,81 artış kaydedildi. Dövizdeki muhtemel artışlar girdi fiyatlarına mutlaka yansıyacaktır.
Bakanlıkta değişim olacak mı?
Cumhurbaşkanı Erdoğan, seçime girerken Sağlık Bakanı Fahrettin Koca ile Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy dışındaki tüm bakanları milletvekili adayı yaptı. Hepsi de milletvekili seçildi. Tarım ve Orman Bakanı Vahit Kirişci de Kahramanmaraş’tan milletvekili seçildi. Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nde bakanlar dışarıdan atanıyor. Bir kişi hem milletvekili hem bakanlık yapamıyor.
Tarım ve Orman Bakanı Vahit Kirişci milletvekili seçildiği için yerine başka birisi atanabilir. Cumhurbaşkanı, Vahit Kirişci’nin bakanlık görevine devam etmesini isterse o zaman milletvekilliğinden istifa etmesi gerekiyor.
Bu nedenle büyük olasılıkla Tarım ve Orman Bakanlığı’na yeni bir isim atanabilir. Yeni bakan, yeni politika demek. Elbette politikaları genel olarak yine Erdoğan belirleyecek. Bakanların politika belirlemede çok etkisi yok. Ancak, uygulamada farklılıklar olabilir. Yeni bakan gelince sistemi, bakanlığı, işleyişi tanıması uzun zaman alıyor. Parti değişmese de bakan değişince öncelikler de değişiyor.
Adalet ve Kalkınma Partisi’nin 21 yıllık dönemdeki tarım politikaları artık herkes tarafından yakından biliniyor. Çok büyük değişiklikler beklenmiyor. Uygulamada bazı değişiklikler olacaktır. Kadrolarda bazı değişiklikler yapılır.
Buğday fiyatı ne zaman açıklanacak?
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın yeni kabinesini 2 Haziran’da açıklaması bekleniyor. Tarım ve Orman Bakanlığı görevine kim gelirse gelsin önündeki ilk konulardan birisi hububat, bakliyat ve diğer bazı ürünlerde alım fiyatlarının açıklanması olacak. Fiyatları büyük olasılıkla Cumhurbaşkanı Erdoğan açıklayacak. Ancak, hazırlıkların yapılması ve sunulması gerekiyor.
Seçimden önce açıklanmayan buğday alım fiyatı bir hafta 10 güne kadar açıklanması bekleniyor. Üretici fiyatının bir an önce açıklanmasını istiyor. Sadece buğday fiyatı değil, arpa, yulaf, çavdar, mercimek, nohut gibi diğer ürünlerde de fiyatlarının belirlenmesi ve açıklanması gerekiyor.
Hayvancılığa acil müdahale gerekiyor
İkinci önemli konu hayvancılıkla ilgili olacak. Üretici artan maliyetler nedeniyle para kazanamadığından yakınıyor. Çiğ süt referans fiyatı uzun süredir baskı altında tutuluyor. Ulusal Süt Konseyi’nin açıkladığı litre başına çiğ süt maliyeti, referans fiyatın üzerinde. Çiğ süt fiyatında mutlaka bir iyileşme yapılması ve süt/yem paritesine uygun bir fiyat oluşumu sağlanması gerekiyor. Üretici sattığı 1 litre çiğ süt ile 1,5 kilo yem alabilmeli.
Kırmızı et fiyatlarındaki artış üreticiyi memnun etmezken, tüketici de et alamamaktan şikayetçi. Et ve Süt Kurumu’nun ithalatla piyasaya müdahalesi de yetersiz kalıyor. Yaklaşan Kurban Bayramı ve turizm sezonu öncesinde kırmızı et konusunda acil önlem alınması gerekiyor. Bu önlem, karkas et veya kesimlik hayvan ithalatı olmamalı. Üreticiyi üretimden kaçıran değil, üretimde kalmasını sağlayacak politikaya ihtiyaç var.
Kurban Bayramı’nda yaklaşık 1 milyon büyükbaş ve 2 milyon küçükbaş hayvan kesimi olurdu. Fakat bu yıl kurban kesim sayısında azalma bekleniyor. Alım gücünün düşmesi, market ve hayır kurumlarının hisse satışı kurbanda kesilen hayvan sayısının azalmasına neden oluyor. Ayrıca hayvan varlığında da düşüş var.
Tarım desteklerinin açıklanması gerekiyor
Tarım konusunda atılacak bir başka adım 2023 ürünü tarım desteklerinin açıklanması olacak. Türkiye’de ne yazık ki destekler çok geç açıklanıyor ve çok geç ödeniyor. 2023 ürünü tarım destekleri henüz açıklanmadı. Çiftçi tarlaya tohumu ekmeden açıklanması gereken destekler hasat yapıldıktan sonra açıklanıyor. Hangi ürüne ne kadar destek verileceği, mazot, gübre, tohum, fark ödemesi, hayvancılık ve daha birçok desteğin belirlenip açıklanması gerekiyor.
Özetle, yeni kabinede Tarım ve Orman Bakanı kim olursa olsun işi kolay olmayacak. Çözüm bekleyen birçok sorun var. Üreticiyi destekleyecek, tüketiciyi koruyacak politikalara ihtiyaç var. Bugüne kadar 21 yıllık Ak Parti iktidarı döneminde tarım çok kan kaybetti. Umarız bundan sonra tarıma gereken destek ve önem verilir ve Türkiye tarımdan zenginlik üretecek konuma gelir.
Fındık üretimi düşecek
Sert kabuklu meyvelerden fındıkta yüzde 4,6 oranında üretim azalışı görüleceği belirtildi. Geçen yıl 765 bin ton olan kabuklu fındık üretiminin 730 bin tona düşeceği öngörülüyor. Geçen hafta Londra’da yıllık toplantısını yapan Uluslararası Sert Kabuklu Meyveler Konseyi(INC) Türkiye’nin fındık üretimine ilişkin tahminini 810 bin ton olarak açıkladı.
Türkiye İstatistik Kurumu Bitkisel Üretim 2.tahmini 27 Ekim 2023’te yayınlayacak.
