Menisküs diz ekleminin ortasındaki kıkırdak parçasıdır.Bu yapı sert düzgün ve lastiksi dokudur.Eklem yüzeyini kaplar ve yastık gibi destekler.Her bir dizde 2 adet menisküs vardır.Dizin iç kısmında olan iç menisküs,dış kısmında olan dış menisküstür.Menisküsler kaval kemiğin(tibia)ortasına bağlanır ve uyluk kemiğiyle(femur) teması sağlar.Menisküsler ağır taşıma ya da spor sırasında diz eklemine yük binmesi durumunda şok emici bir görev üstlenmişlerdir.
Kırk yıl öncesine kadar menisküslerin işe yaramaz artıklar olduğu düşünülürdü.Bu nedenle dizi ağrıyan her hastada menisküs yrtığı akla gelir ve ameliyat sırasında menisküsler sağlam bile olsa nasıl olsa ilerde yırtılacak diye tamamen çıkarılırdı.Ancak menisküsler eklem yüzlerinin uyumunu artırırlar ve eklem sıvısının eklem içi dolaşımına katkıda bulunurlar.Menisküsler olmadığında diz eklemine gelen yükler doğrudan eklem kıkırdağına binerek erken aşınmaya yani osteoartrite yol açar.
Gençlerde ve ileri yaşlardaki kişilerde menisküs yırtıklarının oluş şekli farklıdır.Gençlerde menisküs yırtılması için çok ciddi bir travma gereklidir.Bu genellikle sabit ayak üzerinde dönme hareketi sırasında oluşur.Futbol,basketbol,kayak gibi sporlarda oluşan yırtıklar buna örnektir.Yıllar geçtikçe menisküsler sağlamlık ve esnekliğini kaybederek dejenere olurlar.Dejenere menisküsler çok daha kolay yırtılır.İleri yaştaki kişilerde basit bir çömelme veya halıya takılmayla menisküs yırtıkları oluşabilir.Bazen doğuştan menisküslerin şekil bozuklukları olabilir.Bu da çocukluk çağında menisküs yırtıklarına sebep olur.
Dış menisküs iç menisküse göre daha hareketlidir.Bu nedenle iç menisküs yırtıkları daha sık görülür.Menisküs yırtıldığında genellikle ani bir yanma,batma,agrı ve yırtılma hissi oluşur.Yırtılan menisküsün hangisi olduğuna bağlı olarak ağrı dizin iç ya da dış kısmında daha belirgindir.Bir kaç saat içinde dizde şişlik oluşur.Genellikle yaralanan dizin üzerine basmak mümkündür fakat topallama vardır.Menisküs yırtığının tanısı fizik muayene,mr ve gerekirse artroskopi ile konulur.
Menisküs yırtığının tedavisinde 2-3 gün ya da ağrı ve şişlik kaybolana kadar dize 2-3 saatte bir 15-20 dakika soğuk uygulama yapılır.Bacak altına yastık yerleştirilerek diz yüksekte tutulur.Şişliğin ilerlemesini engellemek için diz çevresine elastik bandaj sarılır.Diz eklemine daha az yük binmesi açısından koltuk değneği kullanılır.Şişliğin ilerlemesini ve kuvvet kaybını engellemek için egzersizler yapılır.Ağrı ve şişlik azaldıktan ve diz eklemini rahat bir şekilde hareket ettirir duruma geldikten sonra diz eklemini destekleyen uyluk ön ve arka grup kalsarına yönelik kuvvetlendirme egzersizleri yapılır.İlerleyen dönemlerde spora özgü fonksiyonel egzersizler yapılır.Bazı durumlarda menisküs kıkırdağının büyük yırtık parçalarını onarmak ve temizlemek için cerrahi müdahale gerekli olabilir.
Sportif rehabilitasyonun amacı sizi spor ya da aktivitenize mümkün olduğunca güvenli şekilde döndürmektir.Eğer erken dönerseniz sakatlığınız kalıcı hasar bırakacak şekilde kötüleşebilir.Herkes farklı iyileşme hızına sahiptir.Spora dönüşünüzü dizinizin iyileşmesi belirler,sakatlanmanın ne kadar uzun sürdüğü değil.
Yaralanmış dizinizi ağrı olmadan tam olarak büküp açabiliyorsanız diz ve bacağınız sağlam diz ve bacakla gücünü karşılaştırılınca normal gücünü kazandıysa dizinizde şişlik yoksa topallama olmadan yavaş ve hızlı koşu yapabiliyorsanız 45 ve 90 derece yana makaslama hareketlerini yapabiliyorsanız 2 bacağınızla ağrısız olarak sıçrama yapabiliyor ve yaralanmış dizinizle ağrıma olmadan sıçrama yapabiliyorsanız spora dönüş zamanınız gelmiştir.Takımla beraber çalışmaya başlayabilirsiniz.
Sağlıcakla kalın
