Asgari ücret, bilindiği gibi ödenmesi zorunlu en az ücrettir. İşçinin aylık brüt asgari ücreti 01/01/2015-30/06/2015 tarihleri arasında 1,201.50 TL, 1/7/2015-31/12/2015 tarihleri arasında ise 1,273.50 TL olarak belirlemiştir. %15 gelir vergisi dilimine göre işçilerin ilk altı aylık net ücreti 858.96 TL + asgari geçim indirimi, ikinci altı ay ise 910.43 TL + asgari geçim indirimi olacaktır.
Son yıllarda asgari ücret tutarları, bekar veya eşi çalışmayanın aldığı asgari geçim indirimi tutarı ilave edilerek kamuoyuna duyurulmaktadır. İşçinin medeni durumu ile hak ettiği asgari geçim indirimi tutarlarına göre asgari ücret toplamı değişmektedir. Asgari Geçim İndirimi; özetle işveren tarafından devlete ödenmesi gereken verginin asgari geçim indirimi olarak işçiye ödenmesidir.
Asgarî geçim indirimi (AGİ); ücretin elde edildiği takvim yılı başında (Ocak 2015) geçerli olan ve sanayi kesiminde çalışan 16 yaşından büyük işçiler için uygulanan asgarî ücretin yıllık brüt tutarının; mükellefin kendisi için % 50’si, çalışmayan ve herhangi bir geliri olmayan eşi için % 10’u, çocukların her biri için ayrı ayrı olmak üzere; ilk iki çocuk için % 7,5 diğer çocuklar için % 5’idir. Yıl içerisinde asgari ücret tutarında meydana gelen değişiklikler, asgari geçim indirimi uygulamasında dikkate alınmayacaktır.
Asgari geçim indiriminden; ücretleri gerçek usulde vergilendirilen tam mükellef gerçek kişiler de faydalanabilirler. Asgari geçim indirimi tutarı (Asgari Ücret Yıllık Brüt Tutarı x Asgari Geçim İndirim Oranı) x %15 /12 şeklinde hesaplanacaktır.
İndirimin uygulamasında "çocuk" tabiri, mükellefle birlikte oturan veya mükellef tarafından bakılan (nafaka verilenler, evlat edinilenler ile ana veya babasını kaybetmiş torunlardan mükellefle birlikte oturanlar dâhil) 18 yaşını veya tahsilde olup 25 yaşını doldurmamış çocukları, "eş" tabiri ise, aralarında yasal evlilik bağı bulunan kişileri ifade eder. Kanuni düzenlemede ücretlinin kendisi, eşi ve çocukları dışında bir kişinin asgari geçim indiriminden yararlanacağına ilişkin bir düzenleme yoktur. Bu nedenle, ücretlinin anne veya babasına sağlık güvencesi yönünden bakmakla yükümlü bulunması farklı bir konu olup, bu durumun asgari geçim indirimi sistemiyle bir ilişkisi yoktur.
2015 yılında ücretlilerin medeni durumuna göre alacağı asgari geçim indirimi tutarları aşağıdaki tabloda belirtilmiştir.
|
ÜCRETLİNİN MEDENİ DURUMU |
AYLIK AGİ TUTAR |
|
Bekar veya Evli Eşi Çalışan |
90.11 TL |
|
Evli Eşi Çalışan 1 Çocuklu |
103.63 TL |
|
Evli Eşi Çalışan 2 Çocuklu |
117.15 TL |
|
Evli Eşi Çalışan 3 Çocuklu |
126.16 TL |
|
Evli Eşi Çalışan 4 Çocuklu |
135.17 TL |
|
Evli Eşi Çalışmayan |
108.14 TL |
|
Evli Eşi Çalışmayan 1 Çocuklu |
121.65 TL |
|
Evli Eşi Çalışmayan 2 Çocuklu |
135.17 TL |
|
Evli Eşi Çalışmayan 3 Çocuklu |
|
|
Evli Eşi Çalışmayan 4 Çocuklu |
153.19 TL |
Ücretlilerin 2015 yılı asgari ücretin tespitinde, 01/01/2015 – 30/06/2015 tarihleri arasındaki net asgari ücret olan 858.96 TL’ye, 01/07/2015 – 31/12/2015 tarihleri arasında ise 910.43 TL’ye medeni durumlarına karşılık gelen asgari geçim indirimi tutarlarını ilave ederek hesaplamaları gerekmektedir.
Ücretliler, medeni durumları ve çocuk sayıları ile eşinin iş ve gelir durumu hakkında "Aile Durumu Bildirimi" ile işverenlerine bildirimde bulunmaktadırlar. Medeni durumlarında herhangi bir değişiklik olması halinde (evlenme, boşanma, ölüm, doğum vb.) bu değişiklikleri işverene bir ay içerisinde bildirmesi gerekmektedir.
Ücretlilerin herhangi bir hak mahrumiyetiyle karşılaşmaması için, asgari geçim indirimi tutarını etkileyen söz konusu değişiklik var ise işverene mutlak surette bildirilmesi gerekmektedir.
M.Ender SÖNMEZ
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
