Başbakan Binali Yıldırım memleketi Erzincan'da 2018 yılı hububat alım fiyatlarını açıkladı. DÜNYA'nın 8 Mayıs'ta yazdığı gibi erken seçim olması nedeniyle hububatta son yılların en yüksek oranlı fiyat açıklandı. Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) 2017 yılında yüzde 3.3 fiyat artışıyla buğday alımı yaparken bu yıl erken seçimin de etkisi ile artış yüzde 11.7 oldu.
Seçim fiyatına yönelik ilk sinyal yaş çay alım fiyatı ile verildi. Başbakan Yıldırım 1 Mayıs'ta yaş çay alım fiyatının yüzde 16 oranında artırıldığını açıklayınca hububat üreticileri de yüksek fiyat beklentisine girdi. Hükümet bu beklentiler doğrultusunda erken seçim olması nedeniyle hububat alım fiyatını yüksek açıkladı.
Başbakan Yıldırım'ın açıkladığı 2018 hububat alım fiyatları son yıllarda en erken açıklanan fiyat oldu. Geçen yıl hububat alım fiyatları 13 Temmuz açıklanmıştı. Son 10 yıllık döneme bakıldığında fiyat genellikle haziran ayında açıklanırken bazı yıllar temmuzda açıklandı. 2016’da 28 Haziran'da, 2015'te 16 Haziran'da fiyat açıklanırken 2014'te serbest piyasa fiyatının yüksek olması nedeniyle TMO fiyat açıklamadı ve alım yapmadı. 2013'te 7 Haziran, 2012'de 18 Haziran, 2011'de 14 Temmuz, 2010'da 2 Haziran 2009'da ise 5 Haziran'da hububat alım fiyatları açıklandı.
Ton başına 50 lira prim ödenecek
Geçen sene sadece yüzde 3.3 artırılan buğday alım fiyatını yüzde 11.7 oranında artırılması seçim yatırımı olarak değerlendiriliyor.
Başbakan Yıldırım'ın yaptığı açıklamaya göre, TMO 2017'de tonunu 940 liradan aldığı Anadolu Kırmızı Sert Buğdayı bu sene 1050 liradan alacak. Geçen yıl arpa için fiyat açıklamayan TMO bu sene arpanın tonunu 825 liradan alacak. Açıklanan fiyatlar üzerine ayrıca buğdayın protein ve rutubet oranına göre yüzde 6'ya kadar ilave fiyat uygulanacak.
Bu şekilde kaliteli ürünün fiyatı ton başına 1110 liraya kadar çıkabilecek. Bu fiyatlara ilave olarak çiftçilere buğday, arpa, çavdar, yulaf ve tritikalede ton başına 50 lira prim ödemesi yapılacak. TMO’nun hesaplamasına göre, Anadolu Kırmızı Sert Ekmeklik Buğday için belirlenen ton başına 1050 liralık alım fiyatı prim, mazot ve gübre destekleri ile birlikte 1200 liraya kadar yükselebilir.
Makarnalık buğday 1100, arpa 825 lira
TMO 2017 yılında ton başına 1000 lira olarak açıkladığı makarnalık buğdayı 2018'de yüzde 10 artışla 1100 liradan alacak. Geçen sene tonu 840 lira olan düşük vasıflı makarnalık buğdayı 920 liradan alacağını açıkladı. 2017 yılında tonu 895 lira olan diğer beyaz ve kırmızı buğdaylar 1000 liradan, geçen sene 800 lira olan düşük vasıflı ekmeklik buğdaylar ise tonu 870 liradan alınacak. Fiyatı yüksek olduğu gerekçesiyle geçen yıl alım fiyatı açıklanmayan arpa için bu sene alım fiyatı açıklandı. 2018 arpa alım fiyatı ton başına 825 lira olarak belirlendi. Çavdar, yulaf ve tritikale alım fiyatı ise ton başına 800 lira olarak açıklandı.
Lisanslı depoya ürün verenler avantajlı olacak
Üreticiler ürünlerini protokol imzalanan lisanslı depolara teslim etmeleri halinde; yüzde 2 stopaj, yüzde 2 Sosyal Güvenlik Kurumu primi muafiyetinin yanı sıra ton başına 25 lira nakliye desteği ve araç başına 25 lira analiz desteği alacak. Depo kira ücreti desteğinin yanında ürün bedelinin yüzde 75'ine kadar sıfır faizli 9 ay vadeli kredi kullanabilecekler. Ayrıca peşin ödeme avantajından yararlanabilecekler.
TMO'nun alım koşulları
Çiftçi Kayıt Sistemi'ne (ÇKS) kayıtlı üreticilerden belgelerindeki üretim miktarının tamamı satın alınacağını açıklayan TMO, ÇKS’ye kayıtlı olmayan tüccarların, üreticiden aldığını belgelemek kaydıyla stoklarındaki ürünü 1 Kasım 2018 tarihinden itibaren Ofis'e satabileceğini duyurdu.
Ofis'ten yapılan açıklamada, üreticilerin iş yerleri önünde uzun süre beklemelerini önlemek amacıyla randevulu alım sistemine devam edileceği ve çiftçilerin mutlaka randevu almaları ve ürününü randevu gününde getirmeleri gerektiği ifade edildi. Ofis, pazar günleri hariç, haftanın 6 günü alım yapacak.
Ürün bedelleri teslimattan 10 gün sonra ödenecek
TMO’nun yaptığı açıklamada üreticilerin ürünlerini teslim ettikten sonra 10 gün içinde ürün bedellerinin hesaplarına yatırılacağı belirtilerek özetle şu bilgilere yer verildi: "Ürününü lisanslı depolar üzerinden Elektronik Ürün Senedi (ELÜS) olarak TMO'ya satanlara ise ödemeler peşin yapılacak. Üreticilerden bu yıl da boşaltma ücreti alınmayacak. Böylece üretici ton başına ilave 7 lira gelir elde edecek. TMO ile protokol imzalayan lisanslı depolara ürün teslim eden üretici ve tüccar, ürünlerini ELÜS ile TMO'ya satabilecek. Ürününü TMO depolarına emanete bırakan üreticiler TMO'dan yüzde 30 avans alabilecek. Üretici ve tüccar, emanete bırakılan ürünler için TMO'nun anlaşmalı olduğu bankalardan kredi kullanabilecek. TMO'nun anlaşmalı olduğu bankalardan makbuz senedi ile kredi kullanan tüm kesimlerin bankalara olan yükümlülüklerini yerine getirerek ürünlerini TMO'ya satmamaları durumunda bankalara ödemiş oldukları faizin yüzde 25'i TMO tarafından karşılanacak.
Çiftçiler ne yapmalı?
Çiftçilerin sorun yaşamaması için ÇKS bilgilerini güncellemeleri, ürün teslimi için randevu almaları ve randevu gününde ürün teslim etmeleri, anlaşmalı bankalardan alınacak ürün kartı veya banka hesap numaraları ile alım noktalarına gitmeleri gerekiyor.
