Diş sağlığı konusunda en yaygın uygulamalardan biri olmasına rağmen kanal tedavisiyle ilgili hala yaygın bazı yanlış düşünceler bulunuyor. Özellikle süreci bilmeyenlerde tedavi, korku veya huzursuzluğa neden olabiliyor. Bununla birlikte kanal tedavisinin ciddi ağrıya neden olduğu düşünüldüğünden mümkün olduğunca ötelenmeye çalışılıyor. Tüm bu yanlış bilgilenmelerin zaman kaybına neden olduğu, dolayısıyla dişi kurtarma şansının azaldığı ve sonuçta da dişin kaybedilebileceğine dikkat çekmek gerekiyor. Bu nedenle kanal tedavisiyle kurtarılabilme şansı olan dişlerin tedavisinin ertelenmemesi oldukça önemli.
Konuyla ilgili hatalı davranışlara götüren yanlış bilgileri doğrularıyla güncellemek gerekiyor...
1-Kanal tedavisi zor ve kompleks bir tedavidir.
DOĞRUSU: Dişler sert ve yumuşak dokulardan oluşuyor. Dış kısmında sert olan mine dokusu, iç kısmında ise kök boyunca uzanan damar ve sinir paketinden oluşan bir boşluk yer alıyor. Kök kanalı denilen bu boşluk içinde dişin gelişiminden, beslenmesinden ve savunmasından sorumlu dişe canlılık veren pulpa adı verilen bir bağ dokusu bulunuyor. Bu doku çeşitli nedenlerle iltihaplanabiliyor veya mikroorganizmaların yerleşmesi ile enfekte olabiliyor. Bu durumda, kökün içindeki pulpa dokusunun çıkartılarak kök kanal boşluğunun temizlenmesi, şekillendirilmesi ve doku dostu kanal dolgu maddeleri doldurulmasıyla kanal tedavisi işlemi tamamlanıyor. Dişin tamamının kaybedilmemesi için tedavinin mutlaka uzman kişilerce yapılması gerekiyor. Bu şartlarda, gerçekleştirilmesi oldukça kolay bir tedavi olarak gösteriliyor.
2- Oldukça ağrılı bir işlemdir.
DOĞRUSU: Kanal tedavisi sırasında yapılacak diş ve çevre dokular etkin bir şekilde uyuşturulduğu için korkulanın aksine tedavi sırasında hasta herhangi bir ağrı hissetmiyor.
3-Çok uzun sürer, saatlerce koltukta oturmak gerekir.
DOĞRUSU: Sanılanın aksine kanal tedavisi işlemi çok uzun sürmüyor. Hastanın koltuğa oturup anestezinin yapılması ve tedavinin bitirilmesi süreci en fazla bir saat sürüyor. Kök kanallarını genişletmek için kullanılan cihazlar ve sistemlerin gelişmesi sayesinde işlem oldukça kolay ve konforlu şekilde tamamlanabiliyor.
4- Tek seansta tamamlanamadığı için birkaç kez diş hekimine gitmek gerekir.
DOĞRUSU: Pupa denilin dişin özünün canlı olduğu durumlarda tedavi tek seansta bitirilebiliyor. Ancak dişin canlılığını yitirdiği kök ucunda enfeksiyon olduğu ve kanal tedavisi tekrarı yapıldığı durumlarda seans sayısı dişin durumuna göre değişebiliyor.
5- Kanal tedavisi yapılan diş öleceği için tedavi mümkün olduğunca ötelenmeli ya da kaçınılmalı.
DOĞRUSU: Kanal tedavisi yapılan diş, sadece sıcak soğuk gibi dış uyaranlara cevap veremiyor ancak fonksiyonunu sürdürmeye devam ediyor. Bununla birlikte kanal tedavisi gerektiği halde tedavi yapılmazsa çekim ve diş kaybıyla sonuçlanıyor.
6- Tedavi yapılan dişin ömrü kısalır.
DOĞRUSU: İyi yapılan bir kanal tedavisi ve üst yapı sayesinde dişin ömrünün kısalmayacaktır. Dişin canlılığını sağlayan pulpa dokusunun çıkartılmasına bağlı olarak tedavi edilen diş kırılmaya karşı daha hassas hale gelebilir. Bu noktada üst restorasyon için dişe dolgu veya kuron yapılması kararında dikkat etmek gerekir. Dişi koruma altına almada artık günümüzde dijital porselen dolgu sistemi kullanılıyor ve bu tip dolguların yapılması dişe destek açısından çok daha etkili oluyor. Yani tedavisi yapılan dişin ömrü kısalmaz. Ancak dişin kanal tedavisi sonrası ağızda fonksiyon göstermesi için üst restorasyon çok önem taşır.
7- Ağrı yapan her dişe kanal tedavisi yapılır.
DOĞRUSU: Ağrıyan veya çürüyen her dişe kanal tedavisi yapılmıyor. Bunun için belli kriterlerin olması gerekiyor. Yani ağızdaki bakterilerden kaynaklı oluşabilecek hafif ağrı ile sinyal veren ya da hiç ağrı yapmayan bu çürükler ilk etapta sadece dolguyla tedavi edilebiliyor. Ancak tedavi edilmemesi durumunda bakteriler dişin özü denilen kısmına ilerleyerek iltihaplanmaya neden oluyor. Bu durumda kanal tedavisi gündeme geliyor. İltihabın çok ilerlemesi halinde, şiddetli ağrı yaşanmasına karşın bu kişilerde kanal tedavisi mümkün olamıyorsa dişin çekilmesi gerekiyor.
8- Sadece diş çürükleri iltihaplanmaya neden olur.
DOĞRUSU: Hiç çürük olmadan da bazı nedenler diş iltihaplanmasıyla sonuçlanabiliyor. Bunların başında da travmaya maruz kalma geliyor. Şiddetle gelen bir darbe, dişin dolaşımını kesebiliyor ve böylelikle diş beslenemediğinden zamanla canlılığını kaybediyor. Diş sıkma/gıcırdatma, yüksek yapılan dolgular ve restorasyonlar da kronik travma nedenleri arasında yer alıyor ve iltihaplanmaya neden olabiliyor. Bununla birlikte uzun süre tedavi edilmeyen periodontal (dişeti ve çevresi) hastalıkları da dişin iltihaplanmasında etken faktörler arasında yer alıyor. Bu durumlarda da tedavi olarak kanal tedavisi gündeme geliyor.
9- Tedaviden sonra çok ağrı yaşanır.
DOĞRUSU: Kanal tedavisi yapılan dişin pulpası denilen özü alındığı için soğuş – sıcak gibi dış uyaranlara karşı duyarlılığının olmadığı gibi, eğer diş canlı bir diş ise kökün uç kısmında sinir damar paketi koparılması sırasında bir yara oluşuyor ki bu bizim yarattığımız bir yaradır. Bu yara iyileşene kadar çiğneme sırasında baskı ile hafif ağrı olması normaldir. Asla aşırı ve şiddetli ağrı olmaz. Eğer böyle bir durum söz konuysa normal gitmeyen bir şeylerin olduğu düşünülerek hekime başvurmak gerekir.
10- Kanal tedavisi öncesi ve sonrasında mutlaka antibiyotik kullanmak gerekir.
DOĞRUSU: Kanal tedavisi yapılacak dişin özünün canlı olduğu durumlarda, hastanın genel bir sağlık problemi, sistemik bir hastalığı yoksa tedavi yapılmadan önce antibiyotik kullanmaya gerek duyulmuyor. Ancak hastanın kalp kapak probleminin varlığı ya da organ nakli gibi nedenlere bağlı olarak bağışıklık sistemi yetersizliği ilaçları kullanıyorsa tedaviden önce koruma amaçlı antibiyotik kullanılıyor. Bu karar hekim tarafından veriliyor.
11- Kanal tedavisi uygulanan diş, ileriki zamanlarda tekrar iltihaplanır ve ağrı yapar.
DOGRUSU: İyi yapılmış bir kanal tedavisinin başarı oranı yüzde 90-95 olarak gösteriliyor. Yani iltihap ya da ağrı gelişmiyor. Ancak, hastanın ağız hijyenine dikkat etmemesini bağlı olarak dişte yeni bir çürük, diş sert dokusunda kırık oluşması gibi kök kanallarının içine yeniden bakteri sızıntısı yaşanması halinde tekrar enfeksiyon gelişebiliyor.
12- Tedavi başarısız olursa dişin çekilmesi gerekir.
DOĞRUSU: Kanal tedavisinin tekrarlanabilen bir işlem.Tedavinin başarısız olduğu durumlarda, kanal dolgusu boşaltılıyor, kök kanalları tekrar şekillendirilip dezenfekte edildikten sonra tekrar doldurulabiliyor.
