Ekonomiden sorumlu Başbakan Yardımcısı MEHMET ŞIMŞEK "bankalar olmayan parayı kredi veriyor" diyerek bankalardaki ekonomik sorunu kamu oyu ile paylaşıyor.
Nasıl olur da bankalar olmayan parayı kredi verebilir? Teşhisin ekonomik açıklaması yapılmıyor. Devlet idaresindeki raporlar gelişmenin sonucunu gösterir. Fakat nedenini açıklamakta sakınca görür.
Sn. Bakanın teşhisi doğrudur. Para ikamesi bankaların aktif ve pasif dengesini bozuyor. Olmayan parayı kredi olarak vermiş duruma düşürebiliyor.
Bankalarda Türk Lirası yerine döviz mevduatı ağırlık kazanmaya başladığı zaman, TL üzerinden verilen kredilerin getirisini kur artışı yok ettiği andan itibaren bu sonuç ortaya çıkıyor.
Bir örnek ile açıklayalım.
Bankaya 100 dolar mevduat yatırıldığı zaman Bilanço Pasifinde 100 dolar borç yazılır. 100 doları 2.50 kur üzerinden bozdurup kredi verdiği zaman aktifine 250 lira alacak yazılır. Sistem dengededir. Dolar kuru 3 liraya çıktığı zaman 100 doların karşılığı 300 lira olur. Banka aktifindeki 250 lira faizi ile birlikte 300 liranın altına düştüğü anda banka olmayan parayı kredi vermiş duruma düşer.
Son zamanlarda bu felaket yaşanıyor.
Bizde "doğruyu söyleyen dokuz köyden kovulur" diye bir söylem vardır. Sn. Şimşek doğruyu söylüyor. Kovulması yakındır.
