Merkantilizm, ithalat-ihracat farkından para kazanmak anlamına gelir. Bunu ticaret ile yapabilirsin. Sanayi ile yapabilirsin. Bilgi satarak yapabilirsin. İstanbul, her üçünü de kullanıyor.
İstanbul merkantilizmi ilk defa 1860 lı yıllarda fark edildi. İstanbulda ticaret yapan LEVANTENLER, yurt dışından getirdikleri malları, Rusyaya satıyor. Para kazanıyorlardı. Kazandıkları paraları, Osmanlı devletine borç veriyorlardı. Osmanlı bu sayede ayakta kalıyordu.
1878 Osmanlı-Rus Savaşı, bu düzeni bozdu. İstanbul merkantilizmi para kazandırmayınca, olanlar oldu. 2 yıl geçmeden, 1881 yılında OSMANLI DEVLETİ iflas etti. Alacaklı yabancı bankerlerin oluşturduğu Düyunu Umumiye İdaresi, devlet borcunu ödemek için ülkede vergi toplamaya başladı.
Ekonomik kurallar işler. Bir süre ara verilmiş olmasına rağmen, RUSYA ticareti tekrar başladı. Ve istanbul merkantilizmi, Osmanlının yıkılmasını bir süre erteledi.
İstanbuldaki ticari canlılık, emperyalist ülkelerin dikkatinden kaçmıyordu. Osmanlı, birinci dünya savaşını kaybedince, emperyalistlerin ilk işi İSTANBULU 13 Kasım 1918 günü işgal etmek oldu.
Bir süre sonra, işgalciler ekonomik gerçeği fark ettiler. İstanbul katma değer üretmiyor. Para kazandırmıyordu. Çünkü, İstanbul Merkantilizmi çalışmıyordu. Rusyada 1917 devrimi olmuş. Rus kapısı kapanmış. Merkantilizm sonlanmıştı.
Emperyalistleri para ilgilendirir. Para kazandırmayan yerde durmazlar. Öyle de olmuştur. Emperyalistler 6 Ekim 1923 günü İstanbulu terkettiler. Geldikleri gibi gittiler.
Rusya kapısı 1990 yılına kadar kapalı kaldı. İstanbul Merkantilizmi 1917-1990 yıları arasında uykuya dalmıştı. 1990 yılında SOVYETLER DAĞILINCA, İstanbul Merkantilizmi tekrar ayağa kalktı. Dağılan sovyet ülkeleri ve Rusya ile ticaret yapanlar para kazanmaya başladılar.
Nerede para kazanılıyor. Orada hemen batı kapitalizmini görürürsünüz. Kapitalist BATI, İstanbul Merkantilizminin karına ortak olmayı başladı.
Rusya ile Ukrayna Savaşı işleri değiştirdi.
2022 yılında savaş başlayınca, BATI Ukraynadan taraf oldu. Rusya ile ekonomik ilişkileri dondurdu. Rusyayı, SWİFT Sisteminden çıkardılar. Swift sisteminden çıkarılan ülke uluslararası para trensferi yapamıyor.
Rusyanın SWİFT sisteminden çıkarılması, İstanbul Merkantilizminin işine yaradı. Rusya ile iş yapanlar para kazanıyor. Bankalar devre dışı ama, transfer işlemleri kolay yapılıyor. Zira ekonomi engel tanımaz. Organlarını yaratır.
Ekonomideki genel durgunluğa rağmen istanbuldaki ekonomik canlılık devam ediyor. Bu canlılığın gerisinde, tarihi İSTANBUL MERKANTİLİZMİ bulunuyor.
Şinasi Kara
