Fitch adındaki uluslar arasındaki derecelendirme şirketi Türkiye'nin kredi notunu "yatırım yapılabilir ülke" seviyesinden çıkarıyor. Bazı ekonomistler "felaket tellallığı" yapıyor. Sanıyorum onlar "bankerlerin" önemini kabul ettirmeye çalışıyor.
Halbuki reel faizlerin negatif olduğu piyasada bankerlerin gücü sıfıra iniyor. Son beş yıldan beri Batı'da reel faizler negatif seyrediyor.
Finans piyasası, parasal özellik taşır. Para ise ekonomi üzerinde örtüdür. Örtüyü kaldırdığınız zaman, reel ekonomi ortaya çıkar. Reel ekonomi üretime ve yatırıma bağlı olarak şekilleniyor.
2013 yılına kadar, Türkiye'ye verdikleri not yine aynıydı. 2001 krizi nedeniyle "yatırım yapılacak ülke" olarak kabul etmiyorlardı. Türkiye ise en yüksek ekonomik büyümeyi 2002-2010 yılları arasında yakaladı.
Ekkonomik büyümede aslolan reel ekonomidir. İstikrarlı hareket eden finans kesimi, reel ekonominin işlevini kolaylaştırıyor. Fakat kritik noktadan sonra, reel ekonomiye zarar veriyor. Zira, finansal rahatlık tüketimi artırıyor. Artan tüketim tasarruf yetersizliğine neden oluyor.
Reel ekonomide, iki büyük çekim gücü var. Bunlar emek ve sermayedir. Sermayenin yoğun olduğu yörelere emek göç eder. İstanbul'da daha bol sermeye mevcut. Anadolu Istanbula göçüyor. Göç bir şekilde durdurulur ise, emeğin bol olduğu yere sermaye akıyor.
Nitekim, Avrupa Birliği Türklere vize koydu. Türkler Avrupaya çalışmak için gidemediler. Bu kez, Avrupa sermayesi Türkiyeye aktı. Sebep, düşük işçilik idi. Birkaç örnek vermek istiyorum.
Bosh Yunanistan'daki fabrikasını söküp, Çerkezköye getirdi. Mercedes kamyon ve otobüs üretimini Aksaraya taşıdı. Ford, ticari küçük arabayı Izmitte üretip dünyaya satıyor. Fransız Carrier Alarko ile birleşti, üretimlerini uluslar arası piyasada değerlendiriyor. Rusya Nükleer santral kuruyor. Japonlar biz de kuralım diye yarışıyor. Daha dün Çanakkale Köprüsünün ihalesi yapıldı. Hiçbiri finans kesimi ile ilgilenmiyor.
Bankerler, finans kesimi ile oynayarak söz sahibi olma peşindeler. Ancak, reel ekonomide üretim ve yatırım yapacak sermaye farklı parkurda hareket ediyor.
