Serbest piyasa ekonomisi uygulandığı zaman uyulması gereken kurallar vardır. Bu kurallara uyulmadığı taktirde, sistem kendi kendini düzeltiyor. Bunlardan birisi de döviz piyasasıdır.
Serbest piyasa ekonomisinde ücret, faiz ve kara dokunulduğu zaman sistem anında cevap veriyor.
Müteşebbisin karını negatif yönde etkileyen idari kararlar ve vergiler yatırımların hızla azalmasına neden olur. Yatırım azalması ekonomik dinamizmi azaltır. Büyüme oranı düşer. İşsizlik artar.
Ücretleri, emeğin verimi tayin eder. Üretime katılan en son işçinin, üretimde yarattığı verim seviyesine kadar ücret artabilir. Bu seviyenin üzerine çıkıldığı zaman, ücret maliyete girer ve maliyet enflasyonu ortaya çıkar.
Siyasiler faizler düştüğü zaman yatırımların artacağını zanneder. Klasik ekonomi teorisine göre, bu kuralın işlemesi için ekonomide yatırıma gitmemiş tasarruf mevcut olmalıdır. Eğer tasarruf yok ise faizleri düşürmek yatırımları artırmaz.
Bunun için kriter ve formül vardır.
Toplam krediler/Toplam mevduat
formülünün sonucu birin üzerinde ise, elde yatırıma gidecek tasarruf yoktur. Türkiye'de bu oran birin üzerinde seyrediyor. Bu nedenle, Türkiye'de faizleri düşürmek yatırımları artırmaz.
Reel faizleri Libor seviyesinin altına düşürüldüğü taktirde ekonomide döviz krizi yaratılır. Sebebi ise, finans kapitalın dövize yönelmesidir.
Faizi beğenmeyebilirsiniz. Faiz lobisi gibi toplumda kabul gören söylem üretebilirsiniz. Ekonomik gerçeklik taşımadığı halde, faiz enflasyonun nedeni diyebilirsiniz. Ancak, serbest piyasa ekonomisinde reel faizi libor (uluslar arası geçerli faizin) altına düşürdüğünüz zaman finans kapital dövize döner. Yurt dışına akar.
Uluslar arası sermaye akımları serbest olduğu zaman, söylem ve niyet sermayenin kendini koruma güdüsünü harekete geçirir. Nitekim, dolar 3.70 kur seviyesinde iken, Hükümet adamları "faizin yüksek" olduğundan şikayet etmeye başladılar. Sermaye hemen kendini korumaya aldı. Dövize dönüyor. Artan döviz talebi on beş gün içerisinde kurları yüzde 10 oranında yukarı çekti.
İktisat bilimdir. Doğruları söyler. Serbest piyasa uygulaması devam ettiği sürece faizlerden uzak durun. Durmadığınız taktirde doların 5 lira olması fazla uzun zaman almayacaktır.
