Ekonominin kurallarına uyulmadığı taktirde, kurallar herkesi kendine uygun hale getirir. Elinde siyasi güç olanlar bu kaideden muaf değildir.
Son on beş gün içerisinde kurlar yüzde 10 arttı. Birden çok neden var. Fakat en önemli neden faiz sendromundan kaynaklanıyor.
Maalesef ülkeyi, ekonomiden haberi olmayan Hükumet adamları yönetiyor. Faizi düşürmek amacıyla, propaganda yapmak moda oldu. Faiz lobisinden söz ediliyor. Merkez Bankasına faizi düşür diye baskı uygulanıyor.
Bu politika ekonomiyi çıkmaza götürüyor. Serbest piyasa ekonomisinde faiz ve ücrete müdahale edemezsiniz. Ettiğiniz taktirde, sistemin adı serbest piyasa olmaz.
Uluslar arası sermaye hareketleri serbest olan bir ekonomide, libor (uluslar arsı faiz)den düşük faiz finans kapital çıkışı ile sonuçlanır. Cari açığı olan bir ülkede sermaye çıkışı, anında kurlara yansır. Kur artışını, döviz satarak durdurmak dahi mümkün olamaz.
Nitekim Merkez Bankası vadeli döviz ihalesi açıyor, sonuç değişmiyor. Kurlar artıyor.
Basit bir düşünce ile elinde mevduatı olan şahsın davranışlarına bakınız. Mevduat enflasyon oranında eriyor. Enflasyonu karşılayacak getiri sağlanmaz ise mevduat bankalara gitmez. Altın ya da döviz satın alınır. İlave mevduat dövize talep olarak yansır. Kurlar artar.
Daha da kötüsü Bankalardaki Türk Lirası mevduat azalır. Dövizden doğan kur farkı bankalara yüklenir. Bankalarda likidite sorunu başlar. Nitekim dün, Merkez Bankası piyasaya 30 milyar lira para sürmek zorunda kaldı. Vatandaş Türk Lirasına güvenmiyor.
Bu güven yerine konulmadığı taktirde, bankalarda sorun başlayabilir. Tahsili imkansız alacaklar ve likidite sorunu "interbank faizini" yükseltecektir. 2001 krizi Interbank faizinin yükselmesi ile başladı.
Bir taraftan vadeli idöviz ihalesi ile spekülasyona çanak tutuluyor. Diğer taraftan, Merkez Bankasının piyasaya verdiği likidite dövize dönüyor. Kurlar artıyor. Bedelini enflasyon olarak halk ödüyor.
Amatör adamlar ile Para Politikası uygulanamaz. Umarım birileri bu çıkmaz işe son verme ehliyetine sahiptir. Yoksa, freni patlamış araç gibi ekonomi tepetaklak gidiyor.
Şinasi Kara
