6-7 liradan dolar satın alan kur spekülatörleri büyük zarar etti. Zarar edilen rakam 70 milyar doları buluyor. Spekülatörler, reel ekonomide yaşanmakta olan sorunları kullanıyor. Kurlar artsın diye felaket tellallığı yapıyor.
Reel ekonomide yaşanan sorunlar bellidir. Üç sektörde sorun var. Bu sektörlere mal satanlar ile sektörde üretim yapanlar sıkıntılı günler yaşıyor.
Ekonomide önemli bir kural vardır. Üretimdeki artış devam ettiği zaman, kritik noktadan sonra ''artan her ne ise, ilave getirisi'' düşer. Getiri sıfıra indiği anda, o işi yapanların elinde stoklar birikir ve zarar başlar.
-Bu kural, inşaat sektöründe gerçekleşti. Küçük ya da büyük inşaat işi ile uğraşanlar zarar edecektir. Zarar eden şirketlere mal ve hizmet satanlar zor duruma düşecektir.
-Otomotiv sektöründe iç talep doyuma ulaştı. Nitekim, iç piyasaya otomobil satılamıyor. İç piyasaya otomotiv satmak üzere kurulan montaj fabrikaları ve ithalatçı şirketler kapanabilir.
-Ulaştırma sektörü kabuk değiştiriyor. Hava Yolları öne geçti. Otobüs şirketleri, yolcu azalmasının yaratacağı sorunları çözmek zorunda. Çare, ufalmaktan geçiyor. Küçülmeyi beceremeyen şirketler iflas edebilir.
Yukarıdaki üç ana başlıkta özetlenen sektörlerde iş yapan şirketlerin küçülmesi, kapanması ya da iflas etmesi, ekonomi genelinde olumsuz sorunlar yaratacaktır. Bunların başında işsizlik ve tahsili imkansız alacaklar gelir.
Bununla beraber, zarar eden ve iflas ile sonuçlanan iş yerlerinin bulunması, makro ekonominin kötü olduğu anlamına gelmez. Zira, zarar eden işletme, kaynakları israf ediyordur. Kapandığı anda, kaynak israfı sonlanır.
Yukarıda saydığım üç sektörün, üretimleri büyük ölçüde ithalata dayanıyor.
-Enerji ithal ediliyor, çimento-seramik-demir üretiliyor, para inşaata gömülüyor. Döviz olarak geri gelmiyor.
-Lüks otomobil ithal ediliyor. Döviz yurt dışına gidiyor. Montaj fabrikaları, demonte otomobil ithal ediyor. Montaj yapıyor, iç piyasaya satıyor. Döviz dışarı gidiyor.
-Ulaştırma sektörü, binlerce otobüs kullanıyor. Otobüsün yüzde 60 dan fazla parçası ithal. Döviz dışarı gidiyor.
Bu üç sektördeki daralma, ithalat giderlerinin azalması ile sonuçlanacaktır. İthalattaki azalmaya bağlı olarak, önümüzdeki günlerde cari açıkta önemli azalmalar meydana gelecektir.
Cari açıktaki azalma nedeniyle, kurlardaki artış enflasyon oranını aşamayacaktır. Dövizde aşırı artış bekleyenler boşuna uğraşıyor.
