325 yılında toplanan İznik Konsülünden itibaren dünya karanlık bir çağa giriş yaptı. Konsülde, Hristiyanlık “devlet dini” olarak kabul edilmişti. Bu kabul örf-adet, gelenek ve hukukun dine bağlı olarak şekillenmesinin yolunu açtı.
Papazlar devlet gücünü kullanarak Roma, Yunan ve Antik Mısır medeniyetlerinden artakalan ne varsa hepsini yok ettiler. Roma, hijyeni biliyordu. Yok ettiler. Daha da ileri gidip, yıkanmayı günah saydılar. Pozitif bilimin hepsini yok ettiler. Toplum ne kadar cahil olursa, o kadar dindar oluyor ve idaresi kolaylaşıyordu.
Kilise vergi topluyor ve giderek büyüyordu. Roma devletine vergi toplayacak matrah kalmadı. Devlet, masrafları karşılamak için paranın değerini düşürdü ve enflasyon başladı. Enflasyon devlet düzenini bozar. Devlete olan inancı sarsar.
Çare arayan Roma, düşmanın Kilise olduğunu anladığı zaman geç kalmıştı. 476 yılında yıkıldı. Doğu Roma ise işin farkına varmış ve gerekli tedbirleri almıştı. Din adamlarını kontrolde tutmak suretiyle ömrünü uzattı. Ancak karanlık çağa girmekten kendini kurtaramadı.
Bizans’ın yıkılmasına da Kilise neden olmuştur. Papa 4. Haçlı Seferlerini, Bizans’a yöneltti. Haçlılar 1204 yılında Bizans’ı işgal ettiler. Latin devletini kurdular, 57 yıl süreyle Bizans’ı yağmaladılar. 1261 yılında, İznik imparatoru Paleologos İstanbul’u Latinlerden geri aldığı zaman geride sadece taş-toprak kalmıştı. Latinler değerli ne varsa, alıp götürmüşlerdi.
Bizans daha fazla dayanamadı ve 1453 yılında Türkler tarafından fethedildi.
Türkler de “karanlık çağdan” payına düşeni aldılar. 1517 yılında Yavuz Sultan Selim Han, hilafeti devraldıktan sonra, gerileme devri başladı. Halkı din ile idare etmek kolaydır. Ancak din adamları kendi otoritelerini korumak için bilimi reddederler. Nitekim Halifeyi meşrulaştırmak amacıyla Mısırdan getirilen ulema takımı önce medreselerdeki matematik dersini kaldırdı.
1854 Kırım Savaşı sırasında Osmanlı hatasını anladı. Çünkü Osmanlı subayları uzun menzilli İngiliz topunu kullanamıyordu. Top mermisi parabol çizerek hedefe gidiyordu. Matematik bilmeyen Osmanlı subayı parabol hesabı yapamıyor ve hedefi vuramıyordu.
Matematiği kaldırmanın ne büyük hata olduğu anlaşılmıştı. Mühendis mektebi açıldı. Fakat geç kalınmıştı.
Batı karanlık çağı giyotin ile sonlandırdı. 1789 Fransız Devrimi sırasında kafası kesilenlerin yüzde 90 dan fazlası din adamları idi. Giyotin sayesinde hukuk kendini dinden kurtarmış, devlet laik düzeni benimsemiş idi. Doğal hukuk ve laik devlet düzeni sayesinde Batı toplumları gelişmeye başladı.
Doğu toplumları ise din adamlarının egemenliğinden kurtulamadı. Padişaha hediye gelen otomobili şeyhülislam “şeytanarabası” diye fetva verdi ve araba denize atıldı.
Cumhuriyet ile Türkiye laik devlet düzenine geçti. “Karanlık dönemi” sonlandırdı. Diğer Doğu toplumları karanlıkta kalmaya devam ediyor. Doğu’nun karanlıkta kalması, Batı’nın işine geliyor.
Şinasi Kara
